Zakir Kaya : Kafkasya’da Sessiz Fırtına: Yekaterinburg Vakası Üzerinden Psikolojik Hegemonya ve Azerbaycan’ın Sessiz Direnişi

 

    

       Prof. Dr. Zakir Kaya – Bağımsız Araştırmacı Gazeteci

 Özet

Haziran 2025’te Yekaterinburg’da meydana gelen iki Azerbaycan vatandaşının şüpheli ölümü, yalnızca bir hukuk vakası değildir. Bu olay, Kremlin’in Güney Kafkasya’daki etkisini nasıl yeniden kurguladığını gözler önüne seren bir eşik olarak değerlendirilmektedir. Bu çalışma, olayın psikolojik hegemonya bağlamında değerlendirilmesini ve Azerbaycan’ın stratejik tepkilerini analiz etmektedir.

Giriş

Ziyaddin Safarov’un ölümü, Yekaterinburg’un duvarları arasına sıkışmış bir bireyin hikâyesi gibi görünse de gerçekte bu olay, bir ulusun hafızasında derin bir iz bırakmıştır. Bu yazı, o iz üzerinden yürüyerek Kremlin’in örtülü güç stratejilerini ve Azerbaycan’ın sessiz ama dirençli duruşunu anlamaya çalışmaktadır.

“Bir ölümden doğan bir uyanış var. Bu sadece yas değil; bir bilinçlenme çağrısıdır.”

 Yöntem

Bu analiz, nitel içerik çözümlemesi ile medyadaki vaka raporları, diplomatik tepkiler ve halkın refleksleri üzerinden yürütülmüştür. Kremlin’in davranış biçimleri üç ana strateji çerçevesinde incelenmiştir: Etnik baskı, medya manipülasyonu ve belirsizlik yaratma. Azerbaycan’ın tepkileri ise kültürel, diplomatik ve dış politika düzlemlerinde değerlendirilmiştir.

 Ziyaddin Safarov’un Hikâyesi: Bir Sessiz Tanıklık

Ziyaddin, yirmili yaşlarında, diasporanın sıradan bir parçasıydı. Fakat bir sabah Rus güvenlik güçlerinin düzenlediği operasyon sırasında hayatını kaybetti. Kardeşi Huseyn ağır yaralandı. Resmi açıklamalar ölümün “doğal sebepler”le gerçekleştiğini öne sürerken, görgü tanıkları ve videolar olayın etnik temelli bir sindirme girişimi olabileceğini düşündürüyor.

Bu ölüm, Azerbaycan halkı için yalnızca bir kayıp değil; aynı zamanda “hakikat” talebinin simgesine dönüştü.

Kremlin’in Psikolojik Stratejileri: Görünmeyen Silahlar

Strateji	Açıklama	Etki
Etnik Gövde Gösterisi	Diaspora üzerinden korku ve baskı	Kollektif kimlikte güvensizlik
Medya Manipülasyonu	Sputnik gibi araçlarla kamuoyunu yönlendirme	Algı bozulması
Belirsizlik Baskısı	Zamanlaması belirli olmayan krizlerle endişe yaratma	Devlet reflekslerinde zemin kayması

 Azerbaycan’ın Tepki Mimarisi: Sessizlikte Direniş

Azerbaycan, bu baskılara yüksek sesle değil; yapısal karşılıklarla yanıt verdi:

• Kültürel Kuşatma Kırıldı – Rusya’ya ait kültürel etkinliklerin iptali

• Medya Alanı Korundu – Sputnik Bakü ofisine operasyon

• Diplomatik Mesafe – Lider görüşmeleri askıya alındı, resmi ilişkiler sürdü

• Yeni İttifaklar – Türkiye, Pakistan ve Ukrayna ile stratejik yakınlaşma

Yeni Denge Taşları ve Olası Senaryolar

Senaryo	Açıklama
Dondurulmuş Diplomasi	Soğuk ama kopmayan ilişkiler
Yumuşama	Sembolik düzeyde düzeltici adımlar
Açık Sürtüşme	Ticari ve siyasi restleşmeler
Yeni Bloklaşma	Türkiye-Pakistan-Ukrayna ekseninde yeni ittifak arayışı

Tartışma

Bu olay, Kremlin’in askeri yöntemlerden çok psikolojik baskı araçlarını kullandığını ortaya koyuyor. Ziyaddin’in ölümü, Rusya’nın bir birey üzerinden tüm diaspora üzerinde etki kurma stratejisinin örneğidir. Azerbaycan ise bu stratejiye sessiz ama stratejik bir yanıt vererek, küresel güç dengesi içinde kendi ağırlığını artırma yoluna gitmiştir.

 Sonuç

Bu kriz, Güney Kafkasya’da yalnızca iki ülke arasında bir gerilim değil; bölgesel özgüven, kimlik ve strateji arayışıdır. Kremlin artık silahlardan çok gölgelerle çalışıyor. Ama gölgelere karşı da bir direniş şekli var: Sessizlik.

“Ziyaddin’in sessizliği, bir ulusun yeniden sesini bulma çabasıdır.”

 

 Kaynakça

(Akademik dergiye sunumda genişletilebilir)

1. Nature (2023). Yes to Global Standards for Research.

2. UNESCO (2021). Global Standards for Research and Innovation.

3. Editverse (2024). International Scientific Editing.

4. BBC Azerbaycan – Yekaterinburg olayları özel dosyası (2025)

5. TASS Ajansı – Kremlin basın açıklamaları arşivi (2025)